Kolagen – to musisz wiedzieć

Kolagen to włókniste białko o spiralnej strukturze, zbudowane z trzech łańcuchów peptydowych, zwanych łańcuchami alfa. Te łańcuchy mają charakterystyczną sekwencję aminokwasową, z dużą ilością glicyny, proliny i hydroksyproliny. Kolagen jest jednym z najważniejszych białek występujących w organizmie człowieka. Stanowi on podstawowy składnik tkanki łącznej, która występuje w różnych częściach ciała, takich jak skóra, kości, chrząstki, ścięgna, więzadła i naczynia krwionośne. Jest to białko strukturalne o wysokiej wytrzymałości i elastyczności.

Jakie funkcje w organizmie pełni kolagen?

Kolagen pełni niezwykle ważne dla zdrowia i organizmu funkcje. Oto kilka z nich:

• Kolagen pełni rolę „szkieletu” dla tkanek i narządów, nadając im wytrzymałość, elastyczność i sprężystość. W skórze, kolagen utrzymuje jej napięcie, jędrność i elastyczność.
• Kolagen stanowi istotny składnik skóry. Pomaga w utrzymaniu nawilżenia, elastyczności i gładkości skóry. Wraz z wiekiem, naturalna produkcja kolagenu w organizmie maleje, co może prowadzić do pojawienia się zmarszczek i utraty elastyczności skóry.
• Kolagen jest obecny w tkance chrzęstnej, której główną funkcją jest zapewnienie amortyzacji i elastyczności w stawach. Wspomaga zdrowie stawów poprzez utrzymanie ich struktury i zapobieganie ich zużyciu.
• Kolagen odgrywa istotną rolę w procesie gojenia się ran. Tworzy strukturę, która umożliwia składnikom odżywczym, komórkom i czynnikom wzrostu dotarcie do miejsca uszkodzenia i przyspieszenie procesu regeneracji tkanek.
• Kolagen współdziała z innymi białkami, takimi jak elastyna, fibrylina i proteoglikany, tworząc kompleksy strukturalne, które nadają tkankom specyficzne właściwości i funkcje.

Jakie są typy kolagenu?

Istnieje kilka rodzajów kolagenu, z których każdy występuje w różnych tkankach i pełni specyficzne funkcje. Najważniejsze typy to:

• kolagen typu I, który stanowi około 90% kolagenu w organizmie człowieka i występuje w skórze, kościach, ścięgnach;
• kolagen typu II, który występuje w chrząstkach;
• kolagen typu III, który występuje w tkankach łącznych i ma znaczenie dla elastyczności skóry.

Kolagen typu I jest najpowszechniejszym typem kolagenu w organizmie. Stanowi on około 90% całkowitej ilości kolagenu w organizmie człowieka. Ten typ kolagenu występuje w skórze, kościach, ścięgnach, więzadłach i tkankach łącznych. Kolagen typu I jest znany ze swojej wytrzymałości i stabilności strukturalnej. Jest również ważnym składnikiem tkanki bliznowatej, pomagając w gojeniu się ran.

Kolagen typu II występuje głównie w chrząstkach. Jest kluczowym składnikiem tkanki chrzęstnej, która stanowi podstawę stawów, zapewniając im elastyczność i amortyzację. Kolagen typu II jest istotny dla zdrowych i elastycznych stawów, pomagając utrzymać ich strukturę i funkcję.

Kolagen typu III występuje głównie w narządach wewnętrznych, takich jak wątroba, płuca i naczynia krwionośne. Jest również obecny w skórze, mięśniach i tkance łącznej. Kolagen typu III jest znany z elastyczności i wspomaga strukturę tkanki wewnętrznej. Często występuje w połączeniu z kolagenem typu I, tworząc włókna kolagenowe o różnorodnych właściwościach.

Warto zauważyć, że oprócz tych trzech głównych typów kolagenu, istnieje jeszcze kilka innych typów, takich jak kolagen typu IV, V, VI, VII, VIII, IX i X. Każdy z tych typów kolagenu ma unikalne funkcje i występuje w różnych tkankach organizmu.

Zrozumienie różnych typów kolagenu jest istotne, ponieważ wpływają one na różne aspekty zdrowia i funkcjonowania organizmu. Jest to również ważne, kiedy chcemy suplementować kolagen, by wybrać suplement dostosowany do naszych konkretnych potrzeb i celów zdrowotnych.

Czy organizm sam produkuje kolagen?

Organizm produkuje kolagen samodzielnie, przy udziale specjalnych komórek zwanych fibroblastami. Fibroblasty syntetyzują prekursor kolagenu, który nazywany jest prokolagenem. Prokolagen składa się z trzech łańcuchów polipeptydowych, zwanych łańcuchami alfa, które są nawinięte na siebie w trójkątny heliks.

Po wytworzeniu prokolagenu, następuje modyfikacja struktury. Cząsteczki prokolagenu przechodzą przez proces hydroksylacji, podczas którego dodawane są grupy hydroksylowe do aminokwasów wewnątrz łańcuchów polipeptydowych. Następnie cząsteczki prokolagenu łączą się, tworząc tzw. tropokolagen.

Tropokolageny łączą się w długie, trójwymiarowe struktury zwane włóknami kolagenowymi. To tworzenie włókien kolagenowych odbywa się na zewnątrz komórek w tkance łącznej.

Włókna kolagenowe ulegają dalszej organizacji i uporządkowaniu, co nadaje tkankom strukturę i wytrzymałość. W zależności od rodzaju tkanki i lokalizacji, włókna kolagenowe mogą mieć różne układy i orientację.

Ważne jest również zrozumienie, że proces tworzenia i rozkładu kolagenu w organizmie jest dynamiczny. Organizm stale syntetyzuje nowy kolagen, jednocześnie rozkładając stary kolagen. Równowaga między syntezą a rozkładem kolagenu jest istotna dla utrzymania zdrowej struktury i funkcji tkanek.

Należy pamiętać, że na proces tworzenia i utrzymania kolagenu może wpływać wiele czynników, takich jak wiek, żywienie, genetyka, stan zdrowia i czynniki środowiskowe. Niektóre czynniki mogą spowolniać produkcję kolagenu lub zmniejszać jego jakość, co może mieć negatywny wpływ na zdrowie skóry, stawów i innych tkanek. Dlatego ważne jest dbanie o odpowiednią dietę, zdrowy styl życia i ewentualnie rozważenie suplementacji kolagenem, aby wspomóc ten proces w organizmie.

Czy wiesz, że kolagen nie lubi stresu?

Gdy przeżywamy silny stres nasz organizm wydziela hormony stresu, które mają za zadanie pomóc nam się uporać ze stresem. Jako pierwsza wydzielana jest adrenalina, zaś w przypadku stresu trwającego dużej niż 10 minut rozpoczyna się wydzielanie kortyzolu. Niestety duże stężenie kortyzolu prowadzi do rozpadu białek podporowych skóry, czyli kolagenu.

Czego jeszcze nie lubi kolagen?

Kolagen nie lub słońca, a dokładnie promieniowania UVA, które uszkadza kolagen w skórze. Dlatego tak ważne jest by zachować umiar w opalaniu i stosować dobrej jakości filtry.

Co zatem lubi kolagen?

Na jakość kolagenu wpływa dieta. Dla jego syntezy niezbędna jest przede wszystkim witamina C, a także A i E oraz żelazo. A więc jeśli chcesz zachować młodość, jedz dużo zielonych warzyw i owoców, nie tylko cytrusów, lecz także aronii, porzeczek, jabłek, wiśni.

Do produkcji kolagenu niezbędny jest także tlen, stąd ważne jest też przebywanie na świeżym powietrzu.

Jak wspomóc organizm w produkcji kolagenu?

Dostarcz mu gotowy budulec w postaci peptydów kolagenowych. Dzięki temu organizm, jak z klocków, poskłada sobie potrzebny nam kolagen.

Czy kolagen wchłania się przez skórę?

Kolagen zawarty w kremach czy innych produktach do pielęgnacji skóry nie wchłania się przez skórę. Cząsteczki kolagenu są zbyt duże, aby mogły przeniknąć przez zewnętrzną warstwę skóry, nazywaną barierą naskórkową. Przez skórę nie dochodzi nawet do wymiany gazowej, dlatego nie ma najmniejszych szans, by mogło dojść do wchłonięcia kolagenu czy innego białka przez skórę.

Kremy i produkty zawierające kolagen mogą przynieść korzyści dla skóry, jednak ich działanie jest powierzchowne. Krem z kolagenem może działać nawilżająco i tworzyć barierę ochronną, która zapobiega utracie wilgoci z naskórka. Efekt ten będzie krótkotrwały, gdyż kolagen nie jest w stanie wchłonąć się przez skórę, a jedynie może do niej przylegać.

Czy warto suplementować kolagen?

Suplementacja kolagenu może przynieść wiele korzyści dla organizmu. Oto niektóre z głównych korzyści płynących z suplementacji kolagenu:

• Kolagen odgrywa istotną rolę w utrzymaniu elastyczności, nawilżenia i jędrności skóry. Suplementacja kolagenu może wspomagać zdrowy wygląd skóry, zmniejszać widoczność zmarszczek i linii mimicznych, poprawiać nawilżenie skóry oraz wspierać regenerację komórek skóry.
• Kolagen stanowi ważny składnik strukturalny tkanek łącznych, w tym stawów. Suplementacja kolagenu może pomóc w redukcji dolegliwości związanych z chorobami stawów, takimi jak artretyzm, poprawiając elastyczność i wytrzymałość stawów oraz wspierając ich zdrowie ogólnie.
• Kolagen jest niezbędny do zdrowego wzrostu i struktury włosów i paznokci. Suplementacja kolagenu może wspomagać zdrowie i wygląd włosów, wzmacniać paznokcie oraz przeciwdziałać łamliwości i rozdwajaniu się końcówek.
• Kolagen jest jednym z głównych składników macierzy kostnej. Regularna suplementacja kolagenu może przyczynić się do utrzymania mocnych i zdrowych kości oraz zmniejszenia ryzyka osteoporozy.
• Kolagen jest również ważnym składnikiem śluzu żołądkowego, który pomaga w ochronie błony śluzowej jelit i przewodu pokarmowego. Suplementacja kolagenu może wpływać na zdrowie układu trawiennego.

Jaki kolagen wybrać?

Jeśli chodzi o suplementy kolagenowe, istnieją różne formy kolagenu dostępne na rynku. Oto kilka najpopularniejszych form:

• Hydrolizowany kolagen (kolagen peptydowy): Jest to najczęściej stosowana forma kolagenu w suplementach. Hydrolizowany kolagen jest poddawany procesowi hydrolizy, który rozkłada większe cząsteczki kolagenu na mniejsze peptydy. Dzięki temu ma on lepszą rozpuszczalność i przyswajalność. Hydrolizowany kolagen jest często oznaczany jako kolagen typu I lub kolagen typu II, zależnie od źródła, z którego pochodzi.
• Kolagen typu II: Jest to specyficzna forma kolagenu, występująca w chrząstkach stawowych. Suplementy z kolagenem typu II mogą być stosowane w celu wsparcia zdrowia stawów i zmniejszenia dolegliwości związanych z chorobami stawów, takimi jak artretyzm.
• Kolagen z ryb: Kolagen pochodzący z ryb, takich jak dorsz, łosoś czy tuńczyk, jest często stosowany w suplementach. Ten rodzaj kolagenu jest dobrze tolerowany i łatwo przyswajalny przez organizm.
• Kolagen z kolagenu roślinnego: Alternatywnie, istnieją również suplementy, które zawierają kolagen pochodzenia roślinnego. Chociaż nie są one bezpośrednio produkowane przez rośliny, składniki aktywne z roślin, takie jak ekstrakt z bambusa czy nasiona babki płesznik, mogą być wykorzystywane jako źródło peptydów kolagenowych.

Przy wyborze formy kolagenu warto kierować się indywidualnymi potrzebami i preferencjami. Ważne jest również sprawdzenie jakości produktu, wiarygodności producenta oraz wyników badań przeprowadzonych przez producenta.

Dlaczego peptydy kolagenowe, a nie czysty kolagen?

Podczas trawienia kolagen rozpada się na mniejsze formy, które są w stanie przeniknąć błonę komórkową. Przyjmując kolagen w postaci całego białka, nasz organizm musi najpierw rozebrać łańcuchy białkowe na małe części, a potem na nowo je poskładać. Nie ma wtedy gwarancji, ze taki kolagen trafi akurat do skóry, bo nie mamy na to wpływu, w jaki typ kolagenu poskłada je nasz organizm. Taki kolagen może trafić do stawów, kiedy my chcemy wygładzić zmarszczki.

Peptydy kolagenowe wyróżniają się tym, że są wysoce przyswajalne, lepiej wchłaniane oraz łatwo rozprowadzane w organizmie. Dzięki uzyskaniu odpowiedniego profilu peptydowego kolagenu lub peptydowego „odcisku palca”, można sterować tym, dokąd trafi kolagen. Tak jest w przypadku Beauty Focus Collagen+, który jest zoptymalizowany pod katem urody i trafia dokładnie tam, gdzie chcemy, czyli do skóry.

O czym musisz pamiętać suplementując kolagen?

Podczas suplementacji kolagenu istnieje kilka czynników, które mogą wpływać na jego przyswajalność i skuteczność. Oto kilka ważnych czynników, na które warto zwrócić uwagę:

• Ważne jest, aby przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania podanych przez producenta suplementu. Niezależnie od formy suplementu (np. tabletki, kapsułki, proszek), zalecane dawki powinny być przestrzegane, aby dostarczyć odpowiednią ilość kolagenu.
• Niektóre źródła sugerują, że przyjmowanie suplementu kolagenu na pusty żołądek może zwiększyć jego przyswajalność. Jednakże, niektóre osoby mogą odczuwać dolegliwości żołądkowe lub zgagę przy zażywaniu kolagenu na pusty żołądek, dlatego warto dostosować się do własnych preferencji i reakcji organizmu.
• Każda osoba może mieć indywidualną tolerancję na suplementy kolagenowe. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepożądanych objawów lub reakcji alergicznej, należy przerwać suplementację i skonsultować się z lekarzem.
• Istnieje kilka czynników, które mogą wpływać na zdolność organizmu do produkcji i przyswajania kolagenu, takich jak wiek, dieta, styl życia, choroby czy stosowanie niektórych leków. Ważne jest, aby mieć świadomość, że suplementacja kolagenu może mieć różny wpływ na różne osoby, a efekty mogą się różnić.
• Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem suplementacji kolagenu, zwłaszcza jeśli masz jakieś specjalne potrzeby zdrowotne lub przyjmujesz inne leki. Profesjonalista może ocenić twoją sytuację indywidualną i zaproponować odpowiednią dawkę i formę suplementacji, uwzględniając również inne aspekty zdrowia i trybu życia.

Sylwia Wośkowiak-Kierepka

obserwuj autorkę @zarabiaj_z_sebucja